Thạch Đạt Lang (Danlambao) - ...Đưa
Formosa ra tòa về tội làm ô nhiễm môi trường sẽ làm chấn động, rung
rinh, có nguy cơ giật sập chế độ CS, bởi những bí mật, gian dối được
thỏa thuận, ký kết giữa Formosa và UBND Hà Tĩnh cùng những khoản tiền
hối lộ cho lãnh đạo đảng CSVN sẽ được Formosa vì tự vệ sẽ tiết lộ, phơi
bày...
*
Việc cá chết hàng loạt ở bờ biển trên 4 tỉnh miền Trung, trải dài trên
240 km, khởi đi từ nhà máy luyện thép Vũng Áng, khu công nghiệp Formosa,
thị xã Kỳ Anh - Hà Tĩnh, qua Quảng Bình đến Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế,
đến nay đã hơn một tháng.
Cho đến ngày hôm nay, nguyên nhân cá chết hiện vẫn chưa được chế độ CS
Hà Nội thông báo chính thức. Phản ứng chậm chạp, cố ý trì hoãn, những
tuyên bố chòng chéo, trốn tránh trách nhiệm hay những hành động mị dân,
ngu xuẩn của các lãnh đạo cộng sản Hà Nội khiến tác hại cùng ảnh hưởng
việc cá chết lan rộng trên cả nước, đặc biệt là môi trường bị hủy hoại
nặng nề.
Căn cứ vào những chỉ dấu thu thập được từ nhiều nguồn, cá chết hàng loạt
là do nhiễm các chất độc và kim loại nặng hòa trong nước biển bị ô
nhiễm do chất xả từ khu công nghiệp Formosa thải ra.
Thiệt hại về kinh tế chưa thể ước tính, trước mắt là hàng trăm ngàn ngư
dân ở ven biển 4 tỉnh nói trên bị mất ngư trường, không thể đánh bắt
được các loại hải sản..., hoặc nếu có, cũng khó tiêu thụ khi mang về
cảng vì không kiếm được người mua, thương lái.
Nhưng thiệt hại về môi trường còn ghê gớm, nặng nề, dai dẳng hơn. Môi
trường ở vùng biển 4 tỉnh nói trên sẽ bị tác hại lâu dài có thể kéo dài
vài chục năm. Người, sinh vật, cây cối trong vùng sẽ bị ảnh hưởng, đồng
thời tác động lẫn nhau gây ra tình trạng quái thai, èo oặt, dị dạng,
phát triển không bình thường... Tin mới nhất cho biết rạn san hô lớn
nhất ở Quảng Bình đã chết. (1)
Ai sẽ chịu trách nhiệm về những thiệt hại này?
Căn cứ những khảo cứu, đánh giá của các nhà khoa học trong và ngoài
nước, cùng với câu trả lời của Chu Xuân Phàm, giám độc đối ngoại của
Formosa, câu trả lời đã có, dù chưa được nhưng cũng có thể không bao giờ
được chế độ CS công khai nhìn nhận.
Qua việc thuê mướn một giáo sư người Nhật, ông Yoshihiko Yamada lên truyền hình VTV1 trả lời ngư dân rằng: Để điều tra nguyên nhân cá chết nhiều khi kéo dài cả năm, chứng tỏ chế độ CS Hà Nội đang tìm cách câu giờ, định hướng dư luận để bào chữa cho Formosa.
Thủ đoạn này cũng lừa được một số người nhẹ dạ, cả tin vì không ai biết
ông Yoshihiko Yamada nói gì, chỉ thấy VTV1 dẫn lời như trên. (2)
Giả thiết là các điều tra, kiểm nghiệm, phân tích nước biển... chứng
minh KCN Formosa là thủ phạm trong biến cố cá chết hàng loạt nói trên
được công bố thì ai, cơ quan nào có tư cách pháp nhân để đứng ra thưa
Formosa, đòi bồi thường thiệt hại cho ngư dân cũng như môi trường?
Hồ sơ khởi tố sẽ gửi đi đâu, cho ai? Tòa án náo sẽ phán xét, tòa trong
nước hay ngoại quốc? Luật sư nào có đủ khả năng (chuyên môn lẫn tài
chánh), kinh nghiệm và can đảm để đảm trách vụ kiện? Đây là các câu hỏi
nhức nhối cho những ai muốn tìm được câu trả lời.
Có tư cách pháp nhân cao nhất để kiện Formosa xả chất thải độc hại làm ô
nhiễm môi trường khiến cá chết hàng loạt là sở Tài Nguyên & Môi
Trường tỉnh Hà Tĩnh, kế đó là bộ Tài Nguyên & Môi Trường mà Trần
Hồng Hà là bộ trưởng.
Trong một quốc gia dân chủ, tự do, tam quyền phân lập thì vụ kiện sẽ dễ
dàng được xét xử trong nước. Tuy nhiên, điều này chắc chắn sẽ không xảy
ra tại VN, bởi chế độ CSVN không phải là chế độ tam quyền phân lập, mọi
quyết định tối thượng đều do đảng CSVN quyết định.
Chính Nguyễn Phú Trọng, tổng bí thư đảng CSVN đã tuyên bố hiến pháp
CHXHCNVN là văn bản có giá trị thứ hai sau cương lĩnh của đảng CS.
Cho dù có công nhận nguyên nhân việc cá chết hàng loạt là do chất độc xả
ra từ KCN Formosa thì việc kiện tụng Formosa ở trong nước cũng khó hình
thành.
Đưa Formosa ra tòa về tội làm ô nhiễm môi trường sẽ làm chấn động, rung
rinh, có nguy cơ giật sập chế độ CS, bởi những bí mật, gian dối được
thỏa thuận, ký kết giữa Formosa và UBND Hà Tĩnh cùng những khoản tiền
hối lộ cho lãnh đạo đảng CSVN sẽ được Formosa vì tự vệ sẽ tiết lộ, phơi
bày.
Khi sở TN & MT Hà Tĩnh cùng bộ TN & MT của CSVN không đứng tên
kiện Formosa thì người dân ở Hà Tĩnh và những tỉnh, thành phố bị ảnh
hưởng từ sự ô nhiễm, hủy hoại môi trường có quyền đứng tên khởi tố tập
thể.
Lúc đó đơn khởi tố không nên nằm trong phạm vi quốc gia nữa, mà nên gửi
tới tòa án quốc tế, bởi nếu chỉ nằm trong phạm vi quốc gia, CS Hà Nội dễ
dàng nhận chìm vụ kiện hoặc nếu có xử vì sức ép của công luận thì ngư
dân cũng khó lòng thắng kiện.
Nếu được đem xử tại tòa án quốc tế với lý do ảnh hưởng của sự ô nhiễm
không chỉ ở Việt Nam mà còn có thể lan rộng sang các nước láng giềng
khác, vụ kiện sẽ lôi kéo được sự quan tâm, can thiệp của quốc tế. CS Hà
Nội sẽ khó lòng ngăn chận, bưng bít hay dùng thủ đoạn mờ ám để cho
Formosa thắng kiện.
Trước đó những luật sư soạn thảo hồ sơ khởi tố cần tham khảo sự góp ý,
cố vấn của các chuyên viên, luật sư về môi trường trên thế giới.
Do sự bất minh, tham nhũng, hối lộ nặng nề của chế độ CS Hà Nội từ trung
ương đến địa phương, xác suất để hình thành vụ kiện KCN Formosa dù
trong phạm vi quốc gia hay quốc tế sẽ rất nhỏ, gần như bằng zero.
Tuy nhiên, nếu vụ kiện xảy ra trên chính trường quốc tế, phải dự trù
CSVN sẽ che chở cho Formosa, tìm mọi cách ngăn chận không cho việc khởi
tố hình thành, kể cả sử dụng những biện pháp bá đạo như hăm dọa, bắt bớ,
khủng bố các luật sư, thủ tiêu nhân chứng, vật chứng, tài liệu…
CSVN cũng có thể từ chối không cho những phái đoàn, cá nhân hay tổ chức
giảo nghiệm đến những nơi bị ô nhiễm nặng nề thu thập bằng chứng, đánh
giá sự thiệt hại của môi trường.
Chính vì lý do đó, thiết nghĩ chúng ta cũng nên chuẩn bị, nếu may mắn vụ
kiện trở thành hiện thực. Còn nếu may mắn hơn nữa, vì sức ép của người
dân, CSVN bắt buộc phải thay đổi thể chế, chấp nhận đa nguyên, đa đảng,
bầu cử tự do như Miến Điện, cơ hội kiện và thắng kiện Formosa rất lớn.
Để có thể thắng kiện, bắt Formosa phải bồi thường thiệt hại cho ngư dân
cũng như phải chịu hoàn toàn chi phí trong việc làm sạch, tái tạo môi
trường ở những vùng biển bị thiệt hại, mỗi người trong chúng ta, ngay từ
lúc này nên thu thập dữ kiện, bằng chứng bất cứ từ đâu, từ nguồn nào.
Thí dụ như video clip dài 2 phút do đài truyền hình VTC đưa lên You Tube
chứng minh cá thả trong nước biển lấy từ Vũng Áng chết trong vòng chưa
tới 2 phút, các bài báo, hình ảnh của các phân tích viên, khoa học gia,
những nghiên cứu, thí nghiệm, phân tích nước... chứng minh rằng cá chết
do các chất độc, kim loại nặng có trong chất thải xả ra từ KCN Formosa.
những tuyên bố của các viên chức trong chính quyền…
Với những người quan tâm đến biến cố, nếu có điều kiện, phương tiện, nên
đi đến các làng chài, những nơi có cá chết, tiếp xúc với ngư dân, thu
thập dữ kiện, tài liệu, hình ảnh, tên tuổi, địa chỉ nhân chứng, dự đoán
thiệt hại của mỗi gia đình ngư dân trong tuần, tháng để sau này có thể
làm nền tảng cho thiệt hại chung cũng như số tiền đòi bồi thường khi
luật sư cần đến.
Ở Mỹ có những văn phòng luật sư chuyên về môi trường nổi tiếng, có thể
nhờ họ đứng đơn, đại diện người dân VN lập hồ sơ khởi tố. Các văn phòng
này thường chỉ nhận khi họ thấy khả năng thắng kiện lớn hơn thua nhiều
lần.
Thông thường các văn phòng này ít khi đòi hỏi thân chủ ứng trước toàn bộ
lệ phí. Tuy nhiên, phí tổn cho những vụ kiện như thế thường rất lớn,
tiền honorar cho luật sư thường là 40% trên tổng số tiền bồi thường.
Người dân VN nên chuẩn bị quyên góp một quỹ pháp lý khi quyết định khởi
kiện Formosa.
Nếu hình thành, đây sẽ là vụ kiện của thế kỷ 21, bởi nó liên quan đến sự
sinh tồn của hàng trăm ngàn người nếu không muốn nói là của cả dân tộc,
đất nước Việt Nam.
09.05.2016
_____________________________________
Chú thích:
